Z początkiem 2015 roku w końcu instytucja tzw. upadłości konsumenckiej nabrała praktycznego znaczenie i stała się tym samym realnym sposobem wyjścia z zadłużenia dla wielu konsumentów. Choć bowiem upadłość konsumenta (zgodnie z ustawą: postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej) funkcjonowała w polskim systemie prawnym od 2009 roku, to jednak z uwagi na obowiązujące wówczas obwarowania ustawowe, dla większości osób była w zasadzie niemożliwa do wykorzystania.
Zaznaczyć należy, iż znowelizowane przepisy, celem uproszczenia procedury oddłużenia konsumenta, formułują przede wszystkim jako ogólną zasadę – zwolnienie dłużnika z obowiązku dowodzenia przed sądem, iż stan niewypłacalności powstał nie z jego winy. Zgodnie z obecnie obowiązującą regulacją prawną, to na sądzie spoczywa ciężar ustalenia, czy zadłużenie jest skutkiem zawinionych działań samego dłużnika. Dopiero wykazanie, iż niewypłacalność powstała na skutek świadomego i umyślnego postępowania dłużnika, bądź też jego rażącego niedbalstwa, pozwala sądowi na negatywne dla konsumenta rozpoznanie jego wniosku.
Pamiętać należy, iż celem postępowania upadłościowego w sprawie konsumenta jest przede wszystkim umożliwienie mu wyjścia w pętli zadłużenia, a zatem inaczej jak w przypadku upadłości przedsiębiorcy, gdzie nadrzędną regułą jest zaspokojenie wierzycieli w jak największym stopniu. Stąd sąd może ustalić plan spłaty długów z jednoczesnym umorzeniem nawet części zobowiązań. Wszystko zależy od okoliczności i przyczyn powstania zadłużenia.
Nadto, obecnie przeprowadzenie postępowania upadłościowego nie jest już tak kosztowne dla konsumenta. Opłata od wniosku bowiem to 30,00 złotych. Co więcej, dalsze koszty postępowania mogą zostać przejęte na rachunek Skarbu Państwa.
Na zakończenie wyjaśnić należy, iż upadłość konsumencka dotyczy jedynie osób fizycznych, które nie są jednocześnie przedsiębiorcami. Wobec tego, osoba, która prowadzi nawet jednoosobową działalność gospodarczą nie będzie mogła skorzystać z omawianych regulacji. Gdy jednak przedsiębiorca zaprzestanie prowadzenia działalności zarobkowej, to po upływie 1 roku otwiera się dla niego możliwość występowania już jako konsument. Oznacza to tym samym, iż postępowaniem upadłościowym będą mogły być objęte nie tylko jego długi ze sfery prywatnej (przykładowo niespłacony przez niego kredyt mieszkaniowy), ale również długi firmowe (przykładowo niezapłacone faktury).
Z powyższego należy wysnuć wniosek, iż aktualnie upadłość konsumencka nie stanowi już tylko „martwej” regulacji prawnej, obowiązującej w zasadzie jedynie teoretycznie. Nabrała ona bowiem dużego znaczenia praktycznego, co zapewne będzie skutkować dużą ilością wniosków składanych do sądów.
